Historie van Riel in vogelvlucht

Riel een dorp om nooit te vergeten
Max van Dijk

Geschiedenis

Even heel ver terug naar de geschiedenis van Riel, die vanzelf nog veel verder terug gaat als 1400. Riel is een typisch Brabants Esdorp. De dorpen zijn hier niet, zoals in Drenthe, concentrisch van vorm, maar langgerekt.

Deze zogenaamde kransakkerdorpen breidden zich uit naarmate de beschikbare bouwgrond rondom de akkers vol raakte. Nieuwe vestigingen vonden dan wat verderop aan de kronkelige weg rondom de akkers plaats.

Op de kaart o.a. de kerk en de molen van Riel, de kerk van Goirle, de oudste kerk van Tilburg, de kerk van Alphen en de kerk van Gilze. Het nederzettingspatroon is in Riel goed bewaard gebleven. Een bijzonderheid is, dat de eerste ontginningsactiviteiten hier al in de 7e eeuw hebben plaatsgevonden.

Akkers en houtwallen

De blokvormige verkaveling, waarbij akkers door hagen en houtwallen omheind werden om het vee te weren, is in Riel nog steeds te herkennen. In de eeuwen voor het gebruik van kunstmest werden de akkers vruchtbaarder gemaakt door er zaden op te leggen die met dierlijke mest waren vermengd.

Dit verklaart het holle, hoge karakter van de oude akkers. De plaats Riel omvat de buurtschappen Brakel, Zandeind en Kerkeind. Laatstgenoemde buurtschap groeide uit tot het huidige dorp.

Brakel is echter de oudste woonkern. Hier was reeds bewoning in de prehistorie en de Romeinse tijd. Op de Brakelse Heide (’t Hoefke) werden in 1840 een 50-tal urnen opgegraven.

Gelderse troepen

Omstreeks 1540 werd de gehele omgeving en ook Riel geteisterd door de Gelderse troepen onder bevel van Maarten van Rossum. De meeste boerderijen in Riel dateren uit het einde van de 19e eeuw, omdat bij een grote brand in 1877 vele hoeven verloren gingen. In 1810 was Riel bij Alphen gevoegd, dat echter deel uitmaakte van de Baronie van Breda en gerechtelijk onder Chaam viel. Alphen werd van Chaam losgemaakt en dus ontstond de gemeente Alphen en Riel, waarbij Riel dus bestuurlijk onder Alphen viel.

Riel had toen 342 inwoners. Op 1 januari 1997 werd Riel opnieuw van Alphen losgemaakt en ging behoren tot de gemeente Goirle. Een in Riel voorkomende activiteit was het leerlooien.

Het gebouw van de Leerlooierij Vermeulen uit 1900, getuigt daar nog van. Tegenwoordig is Riel vooral een forenzendorp. Veel mensen die er wonen, werken in Tilburg of in de andere Brabantse steden.